ISSN 2658-1086
OBRZEŻA GRAFICZNEGO MEDIUM (KOMIKS I JEGO KONTEKSTY)
A
A
A
Rodzime badania nad komiksem nadal nieśmiało, lecz coraz wyraźniej, zaznaczają swoje miejsce na polskiej mapie naukowej. Obok kilku książek poświęconych teorii oraz historii obrazkowego medium, a także wielu prac dyplomowych – z których większość, niestety, zadomowi się w uniwersyteckich archiwach – zdecydowanie brakowało na rynku pozycji, która zajęłaby się komiksem w szerszej perspektywie i ukazała ten temat z różnych, czasami zaskakujących stron. „Komiks i jego konteksty” to na tym tle tytuł po prostu potrzebny i całkiem zgrabnie spełniający swoje edukacyjne zadanie.
Na pierwszy rzut oka może trochę przytłaczać różnorodność materiałów oraz pozorny brak ich powiązania, nawet w ramach podziału na trzy główne bloki tematyczne („Wokół teorii i historii komiksu”, „Komiks wobec innych form kultury”, „Interpretacje”), jednak lektura całości (zbiór liczy 24 teksty) pozwala czytelnikowi otworzyć się na szeroką gamę komiksowych tropów. Nie jest to w żadnym wypadku przekrojowy podręcznik teoretyczny. Widać przy tym wyraźnie, że każdy z autorów sumiennie podszedł do swojego zadania. Podejmowane przez nich zagadnienia często są bardzo hermetyczne, specyficzne, ale i zarazem wyraźnie nakreślone; czasami wręcz artykuły sprawiają wrażenie, iż ukazują dany problem w stopniu wyczerpującym.
Wśród autorów tomu znajdziemy nazwiska najbardziej rozpoznawalne dla polskiego komiksoznawstwa. Jerzy Szyłak w bardzo eseistycznym stylu pisze o ikonotekście, Wojciech Birek zastanawia się, po co nam stylistyka komiksu, zaś Adam Rusek zgrabnie prezentuje historię kultowego magazynu „Relax”. Wspierają ich badacze wywodzący się z wielu ośrodków akademickich. Kolejne tematy, mimo iż nie są ściśle połączone, tworzą ciekawą mozaikę narracyjną. W części historycznej za refleksją nad fenomenem webkomiksów (tekst Ksenii Frąszczak) podążają m.in. rozważania nad wizerunkiem miasta w historiach obrazkowych (Matylda Sęk) czy popkulturowa analiza rodzimej rzeczywistości potransformacyjnej na przykładzie „Osiedla Swobody” oraz „Sportu i Pielęgnacji” (Piotr Klonowski).
W najobszerniejszej części tomu dominują teksty sytuujące komiks względem innych form kultury. Tym sposobem czytelnikowi zaserwowana zostaje prawdziwa tematyczna „jazda bez trzymanki”, czego dobrym przykładem jest zarówno artykuł Magdaleny Lachman badającej recepcję komiksu w sferze (około)literackiej (gdzie lawirują obok siebie m.in. Michał Witkowski, Umberto Eco, „Lolita”, Alan Moore i Neil Gaiman), jak również materiały poświęcone japońskim komiksom adaptującym na swoją modłę włoską literaturę (Stefano Damato) oraz „utelewizyjnianym” formułom amerykańskiego komiksu (Damian Kaja).
Bardzo dobre wrażenie pozostaje po lekturze tekstu Pawła Panica przypominającego opowieści obrazkowe przeniesione w świat gier wideo (w tym wypadku klasycznych chodzonych bijatyk). Równie interesująco prezentują się refleksje o komiksie w teatrze (Bartłomiej Oleszek) i jego związkach z różnymi gałęziami muzyki (Michał Traczyk, Mateusz Torzecki), a w końcu zaskakujący artykuł o komiksie w muzeum: o pop-arcie oraz eksperymentach z formą (Ewelina Kwiatkowska). W kolejnych rozdziałach daje o sobie znać ogrom pracy włożony przez autorów w poszukiwania solidnych źródeł dotyczących niekiedy karkołomnych tematów. W efekcie, nawet jeżeli jakieś zagadnienie znajdowało się do tej pory daleko poza moimi zainteresowaniami, to poświęcony mu tekst z recenzowanego zbioru przykuwał uwagę, a wręcz zachęcał do zgłębienia poruszanych w nim kwestii.
Trzecia część poświęcona interpretacjom okazała się najbardziej problematyczna, ponieważ akademickie badania na tym polu często sprowadzają się do rubasznych analiz spod znaku Slavoja Žižka. Na szczęście autorzy „Komiksu i jego kontekstów” starają się bazować na konkretnych informacjach, nie zapędzając się w odczytaniach wybranych tematów na zbyt odległe tereny. W tym segmencie najlepsze wrażenie zrobiły na mnie: tekst Przemysława Kołodzieja poświęcony formie serialu komiksowego (ukazanego na przykładzie „Hellblazera”) oraz artykuł Marii Delimaty „Zsazsa Zaturnnah – filipińska interpłeć w komiksie”, w którym niszowy temat zaprezentowany został w sposób w pełni profesjonalny oraz interesujący.
Książka „Komiks i jego konteksty” urzeka różnorodnością, świeżością, rzetelnością i nawet mimo kilku słabszych elementów składowych stanowi naprawdę solidny zbiór artykułów będących pokłosiem badań nad tym specyficznym medium. Dla polskich komiksoznawców pozycja ta może stanowić zgrabny przyczynek do dalszych poszukiwań. Co więcej, akademicka maniera nie wyziera nadmiernie z kart publikacji, dzięki czemu całość jest przystępna także dla czytelników spoza kręgów naukowych, oferując fanom graficznego medium niezłą przygodę.
„artPAPIER” jest patronem medialnym publikacji.
Na pierwszy rzut oka może trochę przytłaczać różnorodność materiałów oraz pozorny brak ich powiązania, nawet w ramach podziału na trzy główne bloki tematyczne („Wokół teorii i historii komiksu”, „Komiks wobec innych form kultury”, „Interpretacje”), jednak lektura całości (zbiór liczy 24 teksty) pozwala czytelnikowi otworzyć się na szeroką gamę komiksowych tropów. Nie jest to w żadnym wypadku przekrojowy podręcznik teoretyczny. Widać przy tym wyraźnie, że każdy z autorów sumiennie podszedł do swojego zadania. Podejmowane przez nich zagadnienia często są bardzo hermetyczne, specyficzne, ale i zarazem wyraźnie nakreślone; czasami wręcz artykuły sprawiają wrażenie, iż ukazują dany problem w stopniu wyczerpującym.
Wśród autorów tomu znajdziemy nazwiska najbardziej rozpoznawalne dla polskiego komiksoznawstwa. Jerzy Szyłak w bardzo eseistycznym stylu pisze o ikonotekście, Wojciech Birek zastanawia się, po co nam stylistyka komiksu, zaś Adam Rusek zgrabnie prezentuje historię kultowego magazynu „Relax”. Wspierają ich badacze wywodzący się z wielu ośrodków akademickich. Kolejne tematy, mimo iż nie są ściśle połączone, tworzą ciekawą mozaikę narracyjną. W części historycznej za refleksją nad fenomenem webkomiksów (tekst Ksenii Frąszczak) podążają m.in. rozważania nad wizerunkiem miasta w historiach obrazkowych (Matylda Sęk) czy popkulturowa analiza rodzimej rzeczywistości potransformacyjnej na przykładzie „Osiedla Swobody” oraz „Sportu i Pielęgnacji” (Piotr Klonowski).
W najobszerniejszej części tomu dominują teksty sytuujące komiks względem innych form kultury. Tym sposobem czytelnikowi zaserwowana zostaje prawdziwa tematyczna „jazda bez trzymanki”, czego dobrym przykładem jest zarówno artykuł Magdaleny Lachman badającej recepcję komiksu w sferze (około)literackiej (gdzie lawirują obok siebie m.in. Michał Witkowski, Umberto Eco, „Lolita”, Alan Moore i Neil Gaiman), jak również materiały poświęcone japońskim komiksom adaptującym na swoją modłę włoską literaturę (Stefano Damato) oraz „utelewizyjnianym” formułom amerykańskiego komiksu (Damian Kaja).
Bardzo dobre wrażenie pozostaje po lekturze tekstu Pawła Panica przypominającego opowieści obrazkowe przeniesione w świat gier wideo (w tym wypadku klasycznych chodzonych bijatyk). Równie interesująco prezentują się refleksje o komiksie w teatrze (Bartłomiej Oleszek) i jego związkach z różnymi gałęziami muzyki (Michał Traczyk, Mateusz Torzecki), a w końcu zaskakujący artykuł o komiksie w muzeum: o pop-arcie oraz eksperymentach z formą (Ewelina Kwiatkowska). W kolejnych rozdziałach daje o sobie znać ogrom pracy włożony przez autorów w poszukiwania solidnych źródeł dotyczących niekiedy karkołomnych tematów. W efekcie, nawet jeżeli jakieś zagadnienie znajdowało się do tej pory daleko poza moimi zainteresowaniami, to poświęcony mu tekst z recenzowanego zbioru przykuwał uwagę, a wręcz zachęcał do zgłębienia poruszanych w nim kwestii.
Trzecia część poświęcona interpretacjom okazała się najbardziej problematyczna, ponieważ akademickie badania na tym polu często sprowadzają się do rubasznych analiz spod znaku Slavoja Žižka. Na szczęście autorzy „Komiksu i jego kontekstów” starają się bazować na konkretnych informacjach, nie zapędzając się w odczytaniach wybranych tematów na zbyt odległe tereny. W tym segmencie najlepsze wrażenie zrobiły na mnie: tekst Przemysława Kołodzieja poświęcony formie serialu komiksowego (ukazanego na przykładzie „Hellblazera”) oraz artykuł Marii Delimaty „Zsazsa Zaturnnah – filipińska interpłeć w komiksie”, w którym niszowy temat zaprezentowany został w sposób w pełni profesjonalny oraz interesujący.
Książka „Komiks i jego konteksty” urzeka różnorodnością, świeżością, rzetelnością i nawet mimo kilku słabszych elementów składowych stanowi naprawdę solidny zbiór artykułów będących pokłosiem badań nad tym specyficznym medium. Dla polskich komiksoznawców pozycja ta może stanowić zgrabny przyczynek do dalszych poszukiwań. Co więcej, akademicka maniera nie wyziera nadmiernie z kart publikacji, dzięki czemu całość jest przystępna także dla czytelników spoza kręgów naukowych, oferując fanom graficznego medium niezłą przygodę.
„artPAPIER” jest patronem medialnym publikacji.
„Komiks i jego konteksty”. Red. Izolda Kiec, Michał Traczyk. Instytut Kultury Popularnej. Poznań 2014.
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |