Wyobraźmy sobie małe, idylliczne miasteczko, w którym życie toczy się spokojnie, a wszyscy znają się od maleńkości, ale i od podszewki. Co roku w tym sielskim zakątku Stanów Zjednoczonych organizowana jest loteria: personalia każdego z mieszkańców zostają zapisane na kartkach, które następnie trafiają do drewnianego pudełka, skąd wyciągane są podczas publicznego losowania. Tyle tylko, że w tej loterii pojęcie wygranej nabiera wyjątkowo zatrważającego znaczenia.

Gdy opowiadanie „Loteria” zadebiutowało w 1948 roku na łamach poczytnego tygodnika „The New Yorker”, wywołało istną burzę. Wielu czytelników wspomnianego periodyku na znak oburzenia anulowało prenumeratę, podczas gdy na domowy adres autorki utworu, Shirley Jackson, zaczęły przychodzić listy z pogróżkami. Krótki, lapidarny w formie tekst okazał się prawdziwym granatem, rozsadzającym czytelnicze przyzwyczajenia oraz prowokującym odbiorcę do stawiania pytań o dozwolone granice konformizmu oraz konsekwencje płynące z hołdowania nieludzkim praktykom wykorzystującym strach jako narzędzie kontroli. Autorka „Nawiedzonego domu na wzgórzu” zawarła w niniejszej historii (którą można znaleźć w zbiorze „Loteria, czyli Przygody Jakuba Harrisa”) swoje odczucia i obawy na temat doświadczenia II wojny światowej, ubierając je w formę kameralnego studium figury kozła ofiarnego oraz społeczeństwa ulegającego stadnym zachowaniom, które nie mają nic wspólnego ze zdrowym rozsądkiem.

Ukazujący się pod szyldem Marginesów, opatrzony narracyjną ramą komiksowy album Milesa Hymana to wierna adaptacja wspomnianego dzieła, mimo upływu lat nic nie tracącego na swojej aktualności. Amerykański rysownik („The Black Dahlia”), będący wnukiem autorki „Zawsze mieszkałyśmy w zamku”, stworzył utwór dopracowany w najmniejszym wizualnym szczególe. „Loteria”, kładąca zdecydowany nacisk na pozawerbalną siłę ekspresji, opiera się na dynamicznej zmienności planów ze szczególnym uwzględnieniem (pół)zbliżeń i detali. Stonowana kolorystyka (dominują ciepłe barwy), pieczołowicie odtworzona sceneria wydarzeń (wiele kadrów posiada w sobie aurę melancholii bliską płótnom Edwarda Hoppera) oraz charakterystyczny modelunek postaci (unikalna mieszanka tradycji Granta Wooda i malarstwa socrealistycznego) sprawiają, że „Loteria” jest niezapomnianym doświadczeniem estetycznym. Obowiązkowo!

Shirley Jackson, Miles Hyman: „Loteria” („Shirley Jackson’s The Lottery”). Tłumaczenie: Mira Michałowska. Marginesy. Warszawa 2020.