ISSN 2658-1086
'WIERZĘ W CIEBIE, CZŁOWIEKU' (FRANTZ FANON: 'CZARNA SKÓRA, BIAŁE MASKI')
CO TO ZNACZY BYĆ SZCZĘŚLIWYM? (KS. GRZEGORZ STRZELCZYK: 'ĆWICZENIA ZE SZCZĘŚCIA')
Katarzyna Frukacz-Lewandowska,
CO TO ZNACZY BYĆ SZCZĘŚLIWYM? (KS. GRZEGORZ STRZELCZYK: 'ĆWICZENIA ZE SZCZĘŚCIA')
A
A
A
Nosimy w sobie jakąś wizję szczęścia. Gdybym teraz zrobił ćwiczenie, dał wam kartki i poprosił o definicję szczęścia, toby się okazało, że się w tym trochę różnimy. Najpierw by się okazało, że w ogóle macie problem z tą definicją. Nie wiem zresztą, czy istnieje jakaś sensowna definicja szczęścia, ale to inna historia (s. 15).
W ostatnich latach na rynku wydawniczym pojawiło się wiele publikacji poświęconych kategorii szczęścia. Sukces czytelniczy odniosły między innymi poradniki związane ze skandynawskim sposobem życia, jak choćby popularna duńska propozycja hygge, skupiająca się na równowadze szwedzka lagom, czy też teorie wschodnie, na przykład japońska ikigai. Definicję szczęścia można więc rozpatrywać wieloaspektowo, wielokulturowo i wielodziedzinowo. Co jednak należy podkreślić, pytanie o jego istotę, silnie obecne w przestrzeni tak zwanego life style’u, stanowi kluczową kwestię w naukach psychologicznych, społecznych, filozoficznych, a także teologicznych. Najnowsza książka księdza Grzegorza Strzelczyka, „Ćwiczenia ze szczęścia”, porusza to zagadnienie, interesująco przedstawiając przy tym kontekst ewangelicznych błogosławieństw.
Ksiądz Grzegorz Strzelczyk jest prezbiterem archidiecezji katowickiej, teologiem (adiunktem w Uniwersytecie Śląskim), proboszczem jednej ze tyskich parafii (strzelczyk.edu.pl). W ostatnich latach opublikował takie tytuły jak „Niebo dla średniozaawansowanych” (2013, rozm. z Szymonem Hołownią), „Kościół a charyzmaty. Teoria, praktyka, kontrowersje” (2013) czy „Ćwiczenia duszy, rozciąganie mózgu” (2017, rozm. z Jerzym Vetulanim). W swojej najnowszej książce rozważa pytanie o poczucie szczęścia sensu largo, czyniąc to przystępnie, zarówno pod względem sposobu narracji, jak doboru reprezentatywnych egzemplifikacji treści. Książka „powstała na podstawie rekolekcji wygłoszonych przez Autora dla sióstr urszulanek Unii Rzymskiej w Rybniku w sierpniu 2019 roku” (s. 249). Publikację rozszerzono o konteksty społeczne z wiosny 2020 roku, jak również zredagowano niektóre elementy wykładu tak, by służyły szerokiemu gronu odbiorców.
„Ćwiczenia ze szczęścia” to ponad dwustustronicowa książka podzielona na trzy części: „Wprowadzenie do Królestwa”, „Błogosławieństwa według Łukasza” oraz „Błogosławieństwa według Mateusza”. Warto podkreślić sposób jej wydania: szata graficzna wyróżnia się na półce charakterystyczną kolorystyką, a sama kompozycja jest przejrzysta. Na marginesach pojawiają się krótkie wyimki z tekstu, przypominające tezy przewodniej tematyki poszczególnych części, a swoiste clue rozdziałów oraz ćwiczenia duchowe umiejscowione zostały na osobnych, niebieskich stronach. Ksiądz Strzelczyk, zwracając we wstępie uwagę na konteksty biblijnego przekładu związane z błogosławieństwami, poddaje analizie zapis fragmentów Pisma Świętego, zaznaczając: „Kiedy myślimy o ewangelicznych błogosławieństwach, to tak naprawdę myślimy o szczęściu. Ten opis z Ewangelii ma nam dać jakiś rodzaj recepty na szczęście” (s. 10). Czytelnik nie pozna literalnej definicji szczęścia czy też jednoznacznych odpowiedzi na pytania natury egzystencjalnej. I, jak się wydaje, nie o to w książce chodzi. Publikacja przedstawia się raczej jako przyczynek do refleksji i impuls do wewnętrznej pracy człowieka. Autor, podążając śladami wspomnianych błogosławieństw (zaznaczając też różnice w ich brzmieniu u obu ewangelistów), kreśli rodzaj procesu, u którego celu widnieje uzyskanie harmonii życia. Szczęście nie stanowi synonimu nieustannej radości widocznej w ludzkiej fizjonomii, nie określa też wykluczenia przeżywania momentów nieszczęśliwych. Książka łamie też pewne stereotypy funkcjonujące w przestrzeni Kościoła: przede wszystkim konieczność ciągłego umartwiania się i życia w lęku. Co ważne, autor podkreśla, że szczęście to stan istnienia nie tylko w życiu wiecznym, ale także w życiu ziemskim. Jak zaznacza: „Pytanie o szczęście jest fundamentalne w życiu każdego człowieka” (s. 10).
Szczególnie cenne wydaje się to, że treść pokazuje – co zostało dodatkowo podkreślone w materiale filmowym poświęconym wydaniu książki – niewątpliwy związek poczucia szczęścia z rodzajami relacji: człowieka ze sobą, człowieka z innym człowiekiem oraz człowieka z Bogiem (www.youtube.pl). Ważnym kontekstem jest również odniesienie do świata materialnego, stanu posiadania czy też odczuwania braku. Tym sposobem możliwa staje się różnopoziomowa refleksja towarzysząca lekturze. Tematy, wokół których oscylują rozważania, określane są przez takie kategorie jak wolność, sprawiedliwość, miłosierdzie, pokój, ale też zależność społeczna, przeżywanie emocji, wyrzeczeń, samotności. Niezwykle istotną cechą narracji księdza Strzelczyka jest łatwość przełożenia treści na konkretne, bliskie człowiekowi przykłady zachowania czy postawy, które czytelnik może skonfrontować i przeanalizować (mowa tu choćby o wskazaniu funkcjonowania człowieka w przestrzeni mediów społecznościowych). „Ćwiczenie” szczęścia prezentuje się zatem jako możliwa do trenowania umiejętność, co zaznacza autor w interesującej rozmowie na temat książki przeprowadzonej dla Radia RMF Classic w serii „Spis treści” (www.rmfclassic.pl).
Najnowsza książka księdza Grzegorza Strzelczyka okazuje się ciekawym spotkaniem z filozofią życia według ewangelicznych błogosławieństw. Powszechnie znane biblijne wersy wskazują na uniwersalne treści, do których może odwołać się szerokie grono odbiorców, a narracja autora, erudycyjna, szczera i bezpośrednia, stanowi nie tyle wykład ex cathedra, ile zaproszenie do rozmowy i przeżywania refleksji.
LITERATURA:
„Ćwiczenia ze szczęścia – ks. Grzegorz Strzelczyk” [podcast]. https://www.rmfclassic.pl/podcasty/Spis-tresci-magazyn-literacki-w-RMF-Classic,56,5414.html.
Grzegorz Strzelczyk: „o mnie i o tej stronie”. http://strzelczyk.edu.pl/poczatek/o-mnie-i-o-tej-stronie,186.
Ks. Grzegorz Strzelczyk: „Ćwiczenia ze szczęścia” [mat. filmowy zamieszczony na koncie Wydawnictwa Znak]. https://www.youtube.com/watch?v=blobv4cx5h0.
W ostatnich latach na rynku wydawniczym pojawiło się wiele publikacji poświęconych kategorii szczęścia. Sukces czytelniczy odniosły między innymi poradniki związane ze skandynawskim sposobem życia, jak choćby popularna duńska propozycja hygge, skupiająca się na równowadze szwedzka lagom, czy też teorie wschodnie, na przykład japońska ikigai. Definicję szczęścia można więc rozpatrywać wieloaspektowo, wielokulturowo i wielodziedzinowo. Co jednak należy podkreślić, pytanie o jego istotę, silnie obecne w przestrzeni tak zwanego life style’u, stanowi kluczową kwestię w naukach psychologicznych, społecznych, filozoficznych, a także teologicznych. Najnowsza książka księdza Grzegorza Strzelczyka, „Ćwiczenia ze szczęścia”, porusza to zagadnienie, interesująco przedstawiając przy tym kontekst ewangelicznych błogosławieństw.
Ksiądz Grzegorz Strzelczyk jest prezbiterem archidiecezji katowickiej, teologiem (adiunktem w Uniwersytecie Śląskim), proboszczem jednej ze tyskich parafii (strzelczyk.edu.pl). W ostatnich latach opublikował takie tytuły jak „Niebo dla średniozaawansowanych” (2013, rozm. z Szymonem Hołownią), „Kościół a charyzmaty. Teoria, praktyka, kontrowersje” (2013) czy „Ćwiczenia duszy, rozciąganie mózgu” (2017, rozm. z Jerzym Vetulanim). W swojej najnowszej książce rozważa pytanie o poczucie szczęścia sensu largo, czyniąc to przystępnie, zarówno pod względem sposobu narracji, jak doboru reprezentatywnych egzemplifikacji treści. Książka „powstała na podstawie rekolekcji wygłoszonych przez Autora dla sióstr urszulanek Unii Rzymskiej w Rybniku w sierpniu 2019 roku” (s. 249). Publikację rozszerzono o konteksty społeczne z wiosny 2020 roku, jak również zredagowano niektóre elementy wykładu tak, by służyły szerokiemu gronu odbiorców.
„Ćwiczenia ze szczęścia” to ponad dwustustronicowa książka podzielona na trzy części: „Wprowadzenie do Królestwa”, „Błogosławieństwa według Łukasza” oraz „Błogosławieństwa według Mateusza”. Warto podkreślić sposób jej wydania: szata graficzna wyróżnia się na półce charakterystyczną kolorystyką, a sama kompozycja jest przejrzysta. Na marginesach pojawiają się krótkie wyimki z tekstu, przypominające tezy przewodniej tematyki poszczególnych części, a swoiste clue rozdziałów oraz ćwiczenia duchowe umiejscowione zostały na osobnych, niebieskich stronach. Ksiądz Strzelczyk, zwracając we wstępie uwagę na konteksty biblijnego przekładu związane z błogosławieństwami, poddaje analizie zapis fragmentów Pisma Świętego, zaznaczając: „Kiedy myślimy o ewangelicznych błogosławieństwach, to tak naprawdę myślimy o szczęściu. Ten opis z Ewangelii ma nam dać jakiś rodzaj recepty na szczęście” (s. 10). Czytelnik nie pozna literalnej definicji szczęścia czy też jednoznacznych odpowiedzi na pytania natury egzystencjalnej. I, jak się wydaje, nie o to w książce chodzi. Publikacja przedstawia się raczej jako przyczynek do refleksji i impuls do wewnętrznej pracy człowieka. Autor, podążając śladami wspomnianych błogosławieństw (zaznaczając też różnice w ich brzmieniu u obu ewangelistów), kreśli rodzaj procesu, u którego celu widnieje uzyskanie harmonii życia. Szczęście nie stanowi synonimu nieustannej radości widocznej w ludzkiej fizjonomii, nie określa też wykluczenia przeżywania momentów nieszczęśliwych. Książka łamie też pewne stereotypy funkcjonujące w przestrzeni Kościoła: przede wszystkim konieczność ciągłego umartwiania się i życia w lęku. Co ważne, autor podkreśla, że szczęście to stan istnienia nie tylko w życiu wiecznym, ale także w życiu ziemskim. Jak zaznacza: „Pytanie o szczęście jest fundamentalne w życiu każdego człowieka” (s. 10).
Szczególnie cenne wydaje się to, że treść pokazuje – co zostało dodatkowo podkreślone w materiale filmowym poświęconym wydaniu książki – niewątpliwy związek poczucia szczęścia z rodzajami relacji: człowieka ze sobą, człowieka z innym człowiekiem oraz człowieka z Bogiem (www.youtube.pl). Ważnym kontekstem jest również odniesienie do świata materialnego, stanu posiadania czy też odczuwania braku. Tym sposobem możliwa staje się różnopoziomowa refleksja towarzysząca lekturze. Tematy, wokół których oscylują rozważania, określane są przez takie kategorie jak wolność, sprawiedliwość, miłosierdzie, pokój, ale też zależność społeczna, przeżywanie emocji, wyrzeczeń, samotności. Niezwykle istotną cechą narracji księdza Strzelczyka jest łatwość przełożenia treści na konkretne, bliskie człowiekowi przykłady zachowania czy postawy, które czytelnik może skonfrontować i przeanalizować (mowa tu choćby o wskazaniu funkcjonowania człowieka w przestrzeni mediów społecznościowych). „Ćwiczenie” szczęścia prezentuje się zatem jako możliwa do trenowania umiejętność, co zaznacza autor w interesującej rozmowie na temat książki przeprowadzonej dla Radia RMF Classic w serii „Spis treści” (www.rmfclassic.pl).
Najnowsza książka księdza Grzegorza Strzelczyka okazuje się ciekawym spotkaniem z filozofią życia według ewangelicznych błogosławieństw. Powszechnie znane biblijne wersy wskazują na uniwersalne treści, do których może odwołać się szerokie grono odbiorców, a narracja autora, erudycyjna, szczera i bezpośrednia, stanowi nie tyle wykład ex cathedra, ile zaproszenie do rozmowy i przeżywania refleksji.
LITERATURA:
„Ćwiczenia ze szczęścia – ks. Grzegorz Strzelczyk” [podcast]. https://www.rmfclassic.pl/podcasty/Spis-tresci-magazyn-literacki-w-RMF-Classic,56,5414.html.
Grzegorz Strzelczyk: „o mnie i o tej stronie”. http://strzelczyk.edu.pl/poczatek/o-mnie-i-o-tej-stronie,186.
Ks. Grzegorz Strzelczyk: „Ćwiczenia ze szczęścia” [mat. filmowy zamieszczony na koncie Wydawnictwa Znak]. https://www.youtube.com/watch?v=blobv4cx5h0.
Ks. Grzegorz Strzelczyk: „Ćwiczenia ze szczęścia”. Wydawnictwo Znak. Kraków 2020.
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |