Komiksowy tryptyk „Fotograf”, wydany w kilkunastu krajach (zarówno w odcinkach, jak i w formie albumu) oraz przetłumaczony (między innymi) na języki: angielski, niemiecki, duński, koreański czy indonezyjski, niezmiennie pozostaje jednym z najważniejszych tytułów wpisujących się w nurt graficznego reportażu. Laureat nagrody Les Essentiels d’Angoulême oraz statuetki Eisnera (kategoria: najlepsze amerykańskie wydanie zagranicznego komiksu) to fascynująca opowieść o znaczącym rozdziale w życiu niespełna trzydziestoletniego wówczas francuskiego fotografika Didiera Lefèvre’a, który pod koniec lipca 1986 roku wylatuje z Paryża do Karaczi, skąd trafia do Peszawaru, gdzie dołącza do zespołu Lekarzy bez Granic wyruszających z misją do Afganistanu. Towarzysząc ekipie w żmudnej i niebezpiecznej podróży do miejsca przeznaczenia, bohater pieczołowicie dokumentuje kolejne etapy ich wędrówki przez prowincje kraju rozdartego wojną między mudżahedińską partyzantką a sowieckimi wojskami sprzymierzonymi z armią komunistycznego rządu.

Lefèvre (z wykształcenia biolog) w ramach współpracy z organizacją Lekarze bez Granic odwiedzał także odległe zakątki Sri Lanki, Kolumbii, Kambodży, Sierra Leone czy Wybrzeża Kości Słoniowej, jednak to niezwykle obfity materiał zdjęciowy (ponad cztery tysiące fotografii) z afgańskiej eskapady zafascynował Emmanuela Guiberta – wieloletniego przyjaciela Didiera i twórcę komiksów w jednej osobie. Współautor takich dzieł, jak „Córka profesora” oraz „Czarne oliwki” (według scenariuszy Joanna Sfara) zaproponował, aby unikalne czarno-białe zdjęcia stanowiły rdzeń graficznej (o)powieści wykorzystującej pierwszoosobowy tryb narracji oraz realistyczną kreskę w sugestywny sposób rozwijającą lub interpretującą wydarzenia uchwycone w obiektywie aparatu.  Powstające w latach 1999-2006 epizody spisanej oraz zilustrowanej przez Emmanuela historii (dotyczącej karkołomnej podróży medycznej karawany, lekarskiej posługi oraz samotnego, przebiegającego w ekstremalnych warunkach powrotu Lefèvre’a do domu) dały w efekcie album o niezwykłej sile wyrazu.

Opracowany przez Frédérica Lemerciera klucz kolorystyczny (w komiksie dominują zgaszone barwy) oraz układ plansz wykorzystujących zróżnicowane pod względem wielkości fotografie świetnie oddają klimat wspomnień Didiera. Będąc przybyszem z zewnątrz, fotograf jest w równym stopniu urzeczony dyskretnym pięknem górskich zakątków Afganistanu, co wstrząśnięty skalą cierpienia oraz własną bezradnością w obliczu terroru, naznaczającego piętnem także (a może przede wszystkim) najbardziej niewinnych. Dlatego w albumie – obok zdjęć dokumentujących lokalne obyczaje, bazarowy gwar, spotkania na szlaku, rozmowy z miejscowymi czy niegościnny, a mimo to urzekający swoją monumentalnością krajobraz – nie zabrakło porażających ujęć rannych w polowych warunkach poddawanych najróżniejszym zabiegom, także chirurgicznym.

Impresyjne fotografie Didiera wkomponowane w komiksową opowieść Guiberta oferują nie tylko estetyczne doznania najwyższej próby. W połączeniu z przywoływanymi na kartach albumu wspomnieniami Lefèvre’a (w równym stopniu obfitujące w anegdoty z życia jego towarzyszy, co oddające duchowe rozterki bohatera oraz świadomość realnego zagrożenia) układają się zarówno w syntetyczny obraz afgańskiego narodu boleśnie doświadczanego na przestrzeni dekad, jak i w pasjonujące studium istoty człowieczeństwa. Sześć lat temu śmiertelny w skutkach atak serca dosięgnął czterdziestodziewięcioletniego wędrowca, w czasie, gdy jego dorobek zaczął zyskiwać należny mu międzynarodowy rozgłos. W tym kontekście „Fotograf” jest nie tylko jednym z najważniejszych tytułów wpisujących się w nurt graficznego reportażu, ale także komiksowym epitafium Didiera Lefèvre’a.

Emmanuel Guibert, Didier Lefèvre, Frédéric Lemercier: „Fotograf” („Le Photographe”). Tłumaczenie: Wojciech Birek. Wydawnictwo Komiksowe. Warszawa 2013.