Jan Novák, czesko-amerykański pisarz, scenarzysta i dramaturg, w swojej książce „Nie jest źle” ukazał losy Ctirada i Josefa Mašínów, synów jednego z najbardziej znanych działaczy czechosłowackiego podziemia, Josefa Mašína. W odpowiedzi na dokonany w ich kraju w roku 1948 przewrót komunistyczny młodzianie postanowili stanąć do walki z nowym reżimem, zakładając własną grupę oporu. Partyzanckie sabotaże, napady na posterunki policji oraz próby pozyskiwania broni i gotówki do walki z wrogiem to główne, choć nie jedyne przejawy działalności walecznych braci, którzy w 1953 roku podjęli decyzję o ucieczce z Czechosłowacji, by wrócić do ojczyzny jako agenci armii amerykańskiej.

Autor literackiego pierwowzoru odpowiada – wraz z czeskim grafikiem Jaromírem Švejdíkiem znanym także jako Jaromír 99 – za przygotowanie komiksowej adaptacji rzeczonego dzieła, rozpoczynając opowieść w roku 1951. Czytelnik śledzi perypetie dwudziestoletniego Ctirada (zwanego Radkiem), na co dzień studenta politechniki, oraz jego osiemnastoletniego brata Josefa – będącego najmłodszym członkiem ruchu oporu w Podiebradach i pracującego jako drwal w Jesenikach – począwszy od zatrzymania bohaterów przez bezpiekę, przez ukazane w retrospektywnym tonie (w formie zeznania spisywanego przez Josefa) wywrotowe akcje przeprowadzane przez protagonistów utworu po przymusową pracę w kopalniach uranu w Jáchymovie. Jednocześnie Novák ukazuje dzieje głowy rodziny Mašínów, dookreślając tym samym profile psychologiczne protagonistów recenzowanej powieści graficznej.

Dramaturgicznym kośćcem „Nie jest źle” jest za to rekonstrukcja (trwającej niemal miesiąc) próby przedostania się rebeliantów do Berlina Zachodniego. Wygłodniali bohaterowie musieli bowiem co rusz wymykać się oddziałom Armii Czerwonej oraz Policji Ludowej Wschodnich Niemiec przeczesującym podberlińskie lasy i bagna w ramach zakrojonej na szeroką skalę akcji zwanej jako „polowanie na zające”. Pobyt Mašínów – niemówiących po niemiecku i niemających bladego pojęcia o panujących tam stosunkach społeczno-politycznych – w NRD to kolejny istotny wątek przedstawiony w komiksie ukazujący okoliczności, w jakich bohaterowie zaczęli weryfikować swój dotychczasowy pogląd na to, kto jest ich prawdziwym wrogiem.

Posiadająca otwarte zakończenie (dalsze dzieje protagonistów poznajemy za pomocą zwięzłych biogramów) komiksowa opowieść o walecznych braciach przykuwa uwagę także za sprawą z miejsca rozpoznawalnych prac Jaromíra 99. Monochromatyczne, przypominające szablony lub drzeworyty prace współtwórcy kultowego cyklu „Alois Nebel” utrzymane są w ponurej, minorowej wręcz kolorystyce, aczkolwiek nie brakuje także jaśniejszej tonacji (uwiecznione w różu sekwencje retrospekcji poświęconej ojcu bohaterów) oraz barwnych dominant, wśród których prym wiedzie czerwień, powracająca pod postacią linii, trójkątów, okręgów, gwiazd i innych form geometrycznych, niezawodnie symbolizujących w recenzowanym komiksie niebezpieczeństwo zdrady i nagłej śmierci. Jednym słowem: warto!

Jan Novák, Jaromír 99: „Nie jest źle”. Tłumaczenie: Michał Słomka. Centrala – Mądre komiksy. Poznań 2021.