Mikaël znany jest także w Polsce za sprawą takich znakomitych powieści graficznych jak „Giant” oraz „Bootblack”. Pochodzący z Quebecu autor książek dla dzieci oraz twórca komiksów ponownie zabiera nas na wycieczkę zakątkami Wielkiego Jabłka doby lat 30. XX wieku, tym razem jednak koncentrując się na społeczno-kryminalnym pejzażu „Harlemu”.

Akcja tego dwutomowego utworu (wydanego pod postacią eleganckiego integrala) koncentruje się wokół perypetii Stephanie St. Clair (1897-1969), znanej także jako Madame Queen lub Queenie, która przez kilka lat stawiała opór interesom „białych” mafiosów już po wygaśnięciu prohibicji. Pochodząca z Martyniki, równie wyrafinowana, co arogancka „matka chrzestna” hazardowego światka Harlemu stała się lokalną legendą dzięki publicznemu potępieniu skorumpowanej policji i opieraniu się naciskom ze strony Dutcha Schultza, pragnącego położyć łapę między innymi na loterii (która za sprawą Queenie pełniła istotną rolę w finansowaniu działalności miejscowych stowarzyszeń i dawała zatrudnienie dziesiątkom mieszkańcom dzielnicy).

Mimo zaangażowania w życie mieszkańców niegdysiejszej „Czarnej Metropolii”, Madame St. Clair wciąż postrzegana była przez wielu jak obca, parweniuszka i karierowiczka, która jednak nigdy nie bała się głośno mówić tego, co myśli (vide: cykl artykułów pisanych przez nią do „New York Amsterdam News” piętnujących zarówno opieszałość władz publicznych w rozwiązaniu problemu bezrobocia, jak i przemoc i nadużycia ze strony policji), oraz otwarcie konfrontowała się z agresorami – nie bez powodu nosiła przy sobie brzytwę.

W „Harlemie” obowiązki narratora pełni dziennikarz Robert Bishop, bacznie obserwujący, jak tytułowy zakątek zamienia się we wrzący tygiel, w którym zdrady, sekretne sojusze, krwawe porachunki oraz bezwzględna rywalizacja są na porządku dziennym. Bezbłędnie zbudowana dramaturgia; mnogość niejednoznacznych postaci (ciekawie poprowadzony wątek dotyczący relacji uczuciowej łączącej Queenie i Ellswortha „Bumpy’ego” Johnsona: jej ochroniarza i prawą rękę) oraz warstwa językowa starająca się jak najlepiej oddać ducha epoki to bynajmniej nie jedyne atuty tego komiksowego dyptyku luźno inspirowanego prawdziwymi wydarzeniami.

Operując uproszczoną, choć sugestywną kreską (okraszoną paletą przygaszonych barw: sepia, szarości, zieleń), Mikaël udowadnia, że ma dryg do rysowania nieco karykaturalnych portretów, ale i że potrafi odtworzyć urbanistyczno-architektoniczny pejzaż Nowego Jorku czasów wielkiego kryzysu. Wiele z kadrów, zwłaszcza tych pozbawionych słownego komentarza, ma w sobie siłę wyrazu prac Willa Eisnera, natomiast na szczególną uwagę zasługują sekwencje niemych obrazów (wypełnionych chłodnym błękitem z dodatkiem żółtej dominanty) ukazujących przeszłość protagonistki.

Reasumując: kolejny bardzo udany tytuł w dorobku Mikaëla. A osobom zainteresowanym losami Stephanie St. Clair polecam także lekturę powieści graficznej „Queenie. Matka chrzestna Harlemu” Aurelie Levy oraz Elizabeth Colomby, jak również seans filmu „Gangster” (1997) Billa Duke’a, gdzie w rolę Queenie wcieliła się Cicely Tyson; Bumpy’ego zagrał Laurence Fishburne; Dutcha Schultza – Tim Roth, natomiast Andy Garcia pojawił się na ekranie jako Charles „Lucky” Luciano, który skądinąd również odgrywa istotną rolę w „Harlemie”.

Mikaël: „Harlem” („Harlem 1 & 2”). Tłumaczenie: Ada Wapniarska. timof comics. Warszawa 2024.